عوامل شكستن ها

بررسی علل و عوامل رشد اسمشو نبر ( طلاق )

جستجوی علل پیدایش و افزایش بحران ها و جدایی ها در كانون خانوادهاز منظر دانش های متفاوتی می تواند پیگیری شود. هر گروه از دانشمندان رشته های مختلفی كه پیگیر كشف علل این مشكل اجتماعی هستند، از نگاه خود دلایل محكم و همخوان با واقعیت ها ارائه می دهند.

به ذكر برخی علل بسنده می كنیم:

1- آشنا نبودن با وظایف خانوادگی

كسی كه در اندیشه تشكیل كانون خانوادگی است، نخست باید بداند كه سازمان خانواده مانند هر سازمان اجتماعی دیگر دارای اصولی است كه تنها در سایة شناخت اصول و انجام وظایف می تواند به هدف های مقدس ازدواج دست یابد ناآگاهی از اصول سبب می شود آسیب های جبران ناپذیری بر پیكر خانواده وارد آید و زن و شوهر نتوانند خوشبختی خود و فرزندان شان را در پیوند زناشویی تضمین كنند.

برخی زوج های جوان بدون آمادگی قبلی و بی آن كه با وظایف و مسئولیت های خود و حقوق شریك زندگی اش به درستی آشنا شوند و راه و روش سلوك در زندگی خانوادگی را بیاموزند، به تشكیل خانواده اقدام می كنند و پس از گذشت مدت زمانی در می یابند چه اشتباه بزرگی را مرتكب شده اند

2-عدم شناخت زوجین از یكدیگر:

 كسی كه در اندیشه ازدواج است ، پس از آشنایی با وظایف و مسئولیت های خود و حقوق شریك زندگی اش باید بداند با چه كسی ازدواج می كند. نیز معیارهای مهمی كه از دید صاحب نظران ، از شرایط ازدواج موفق بیان شده، تا چه میزان وجود دارد . شناخت زن و شوهر از وضعیت اخلاقی و معنوی و تفكر اجتماعی و بینش اقتصادی و میزان پای بندی به آداب و رسوم یا گرایش به مدرنیسم ، قبل از ازدواج امری لازم است.

اسلام اجازه داده است هنگامی كه زن و مرد قصد ازدواج دارند، همدیگر را ببینند ، با هم گفتگو كنند، به شرطی كه این كار از روی هوسرانی نباشد. باید توجه داشت كه تحقیق ، با معاشرت ها و انتخاب دوست غیر همجنس كه منشأ آن هوس های زودگذر است ، تفاوت دارد

3-سست شدن مبانی اعتقادی و عدم پایبندی به مقررات دینی

اگر با نگاه جستجوگرانه وضع خانواده هایی را كه متلاشی شده اند، مورد مطالعه قرار دهیم، درمی یابیم كه مهم ترین عامل آن ضعف اصول اخلاقی می باشد.

تجربه نشان می دهد كسانی كه فاقد تعهدات ایمانی هستند و حتی اگر قبل از ازدواج مدت ها با هم آشنایی داشته باشند، پس از تشكیل زندگی مشترك به دلیل نداشتن ارزش های ثابت و یكسان و نداشتن پشتوانة درونی، با كوچك ترین آسیب، پیوندشان سست شده، چه بسا از هم می گسلد )غرق شدن در مادیات و لذت جویی ها و روی گردانی عملی از دین (اگر چه در ذهن معتقد باشد) هیچ نقطة مشترك و عاملی برای وحدت باقی نمی گذارد تا موجب استمرار صمیمیت و استواری بنیان خانواده گردد

4-گرایش به فرهنگ مصرف غرب و گسترش فساد و بی بند و باری های جنسی و آزادی های افسارگسیخته

تفكری حاكم بر جامعه امریكا است، مبنی بر این كه "خوشی و لذت مقدّم بر استواری و نگهداری كانون خانوادگی است".

ترویج این اندیشه در جوامع دیگر از جمله ایران یكی از عوامل گسترش جدایی ها و سست شدن بنیان خانواده است.

شهید مطهری در این مورد می گوید:

"در هر جا كه آداب و رسوم جدید غربی بیشتر نفوذ كرده است، آمار طلاق هم افزایش یافته است . آمار طلاق ها در شهرها بیشتر از روستاها و شهرهای بزرگ تری كه آداب غربی را بیشتر پذیرفته اند، زیادتر است، مثلاً بیش از یك چهارم طلاق های ثبت شده سراسر كشور (یعنی 27 درصد) مربوط به تهران است، در حالی كه نسبت جمعیت تهران به جمعیت سراسر كشور تقریبا ده درصد می باشد  

5-ازدیاد اعتیاد: اعتیاد به مواد مخدر، قاچاق، الكل، قمار و سایر مفاسد باعث اختلال در سلامت جسمی، روحی و شخصیت خانوادگی و اجتماعی شده، در نتیجه آمار طلاق را بالا برده است

6-بالا بودن میزان مهریه ها:

 یكی از علل طلاق بالا بودن میزان مهریه ها و هوس گرایی زنان جهت دریافت مهریه ها و ازدواج مجدد با مردی دیگر و اخذ مهریه ای دیگر است

7-قرار گرفتن طلاق به بهانه های مختلف در دست زنان:

یكی از احكام اسلام این است كه طلاق را در دست مرد قرار داده است، علاوه بر قرآن كه در آیاتی چند نظیر49 احزاب و 231 بقره، روایات (5) معتبر زیادی ، قرار گرفتن طلاق به دست مردان را بحث كرده است.

جهت روش شدن ارزش این حكم ، و این كه یكی از عوامل شكاف بین خانواده ها ، انحراف از این قانون به بهانه های متفاوت است، به گزارش زیرتوجه كنید.

"طلاق های ثبت شده در دادگاه های فرانسه نشان می دهد كه بیش از هفتاد درصد طلاق ها به درخواست زنان بوده است".(6)

لوسون د انشمند امریكایی ، ضمن بیان آمارهای هولناك طلاق در امریكا می نویسد :"قابل توجه این كه هشتاد درصد طلاق ها به تقاضای زنان واقع شده است".

خانم مونیكا ، نویسندة انگلیسی ، ضمن اظهار تأسف شدید از آمارهای وحشت افزای طلاق در آن كشور می نویسد:

"دوام و استحكام هر ازدواجی در درجة اول به درایت و سبكسر نبودن زنان بسته است و با توجه به این حقیقت تلخ اعتراف می كنم كه آمارها و پرونده های دادگاه ها در انگلیس نشان می دهد كه از هر صد ازدواجی كه به طلاق منجر می شود، در نود و نه درصد آنان زنان مقصرند".(7)

این وضعیت به بهانه های مختلف در سال های بعد از انقلاب در ایران افزایش یافته است

8-صنعتی و ماشینی شدن زندگی زنان و مردان

صنعتی شدن زندگی و زنان و مردان موجب بالا رفتن سطح توقعات بانوان و زیاده طلبی و تنوع خواهی مردان گشته و زمینه را برای بروز اختلاف و جدایی ها فراهم ساخته است.

نویسنده كتاب "طلاق یا فاجعه انحلال" می نویسد : "طبق آمار ، زن و شوهرهای تهرانی ماهانه دو هزار دادخواست طلاق به دادگستری می دهند.

یكی از قضات در این باره اظهار می دارد كه : اكثر دادخواست های طلاق از طرف زنان به دادگستری داده می شود. اختلافات این زن و شوهر ها بیشتر در نتیجه ماشینی شدن زندگی و بیشتر شدن توقعات زنان و زیاده طلبی و تنوع خواهی مردان است".(8)

دكتر آذرمان روانپزشك می گوید: "بخشی از مشكلات خانواده های جدید، ریشه در تغییر و تحول روحی زنان مدرن دارد. همان گونه كه مشكلات مردان جدید هم شكل عوض كرده و چهرة تازه تری را به رخ می كشد، اما این مشكل خاص یعنی تحمل ناپذیری برخی از زنان به خصوص قشر فرهیخته، به دلیل تغییر شكل جامعه است. در واقع جامعه ما به سرعت از جامعة سنتی به سوی صنعتی شدن پیش می رود، طبیعی است كه در این مسیر زنانی بیشتر درگیر تحول می شوند كه در جریان مستقیم این تغییرات قرار دارند

9-ناهماهنگی زن و شوهر از جهت وضعیت اقتصادی ، علمی و سطح تحصیلات:

اسلام توصیه كرده است با كسی ازدواج كنید كه "هم كفو" شما باشد، یعنی از جهت اعتقادی ، فكری ، سطح علمی و موقعیت مالی، به هم نزدیك باشید تا بتوانید همدیگر را درك كنید و به احساسات یكدیگر پاسخ مناسبی بدهید. نادیده گرفتن این اصل ، یكی دیگر از علل جدایی ها و ناسازگارهای زن و شوهر ها می باشد، به خصوص اگر زن از جهت سطح تحصیلات یا موقعیت مالی فراهم شده از طریق خانواده ، ارث یا شغل و درآمد ، وضعیت برتری نسبت به شوهر داشته باشد، زمینه برای تنش و اختلاف سریع تر فراهم می شود.

ناهماهنگی قدرت علمی، اقتصادی و فكری موجب متفاوت شدن انتظارات می شود و زمینه را برای بروز ناسازگاری فراهم می سازد.

عوامل دیگری نیز در گسترش جدایی ها دخالت دارند، مانند فرق دیدگاه ها و مبانی نظری در مسئله طلاق . جهت آگاهی بیشتر به كتاب نظام حقوق زن در اسلام، نوشته شهید مطهری ، از ص 263 به بعد مراجعه شود

  خانواده های متزلزل :

در این نوع خانواده ها فرصتی برای تربیت فرزندان وجود ندارد و آنان به حال خود رها شده اند. اعتیاد و طلاق دارای رابطه ای دو جانبه می هستند، یعنی نه تنها اعتیاد موجب طلاق می شود، بلکه طلاق نیز می تواند یکی از علل اعتیاد به حساب آید.  

 ازدواج مجدد توسط   زوج:

مردی که مبادرت به ازدواج دوم می کند، محبت را تقسیم می نماید  و زن اول نیز حاضر نیست محبت را تقسیم شده بداند. چنین مردی بهانه گیر می شود ، این بهانه گیری، منجر به بد شدن شرایط زندگی برای زن اول می شود و به تدریج به سوی طلاق می رود  و خود را بین طلاق و زندگی معلق و سر در گم می بیند و این حالت تعلیق، عدم ثبات در زندگی را برای وی به ارمغان می آورد.

تدلیس در ازدواج:

افراد بسیاری در آغاز ازدواج خود را واجد صفات و خصوصیاتی معرفی می کنند، که دارای آن نمی باشند.

 دخالت دیگران:

دخالت دیگران در زندگی یک زوج ،علت 20 درصد از طلاق ها می باشد .باید توجه کرد که مشورت دادن به زوج های جوان با دخالت کردن در زندگی آنان فرق می کند. مشورت باید  با در خواست فرد باشد.

ازدواج تحمیلی:

بدترین نوع ازدواج، ازدواج تحمیلی است. انسان در مقابل تحمیل، موضع گیری می کند. به ظاهر فردی مطیع و در باطن عصیانگر است.

* راه جلوگیری از ازدواج های اجباری  :

باید بلافاصله به دادگاه مراجعه و اکراه بودن ازدواج را اعلام کرد. دادگاه پدران دختر و پسر را احضار می کند و جلوی ازدواج را می گیرد و باید مراجعه  بلافاصله پس از عقد باشد.

  توقعات نامحدود زن یا مرد یكى از مهمترین عوامل جدایى است، و اگر هر كدامدامنه توقع خویش را محدود سازند، و از عالم رؤیاها و پندارها بیرون آیند، و طرفمقابل خود را به خوبى درك كنند، و در حدودى كه ممكن است توقع داشته باشند، جلوىبسیارى از طلاقها گرفته خواهد شد.

حاكم شدن روح تجمل پرستى و اسراف و تبذیر بر خانواده ها عامل مهم دیگرىاست كه مخصوصا زنان را در یك حالت نارضایى دائم نگه مى دارد، و با انواع بهانهگیریها راه طلاق و جدایى را صاف مى كند.

بى اعتنایى زن و مرد به خواست یكدیگر، مخصوصا آنچه به مسائل عاطفى و جنسىبرمى گردد، مثلا هر مردى انتظار دارد كه همسرش پاكیزه و جذاب باشد، همچنین هر زننیز چنین انتظارى از شوهرش دارد، ولى این از امورى است كه غالبا حاضر به اظهار آننیستند، اینجا است كه بى اعتنایى طرف مقابل و نرسیدن به وضع ظاهر خویش و ترك تزیینلازم، و ژولیده و كثیف بودن، همسر او را از ادامه چنین ازدواجى سیر مى كند، مخصوصااگر در محیط زندگانى آنها افرادى باشند كه این امور را رعایت كنند و آنها بى اعتنااز كنار این مساله بگذرند. به همین جهت در روایات اسلامى اهمیت زیادى به این معنىداده شده، چنان كه در حدیثى از امام صادق ع مى خوانیم:�لا ینبغى للمرأة انتعطل نفسها

�:" سزاوار نیست كه زن خود را بدون زینت و آرایش براى شوهرشبماند � مكارم الاخلاق، صفحه 107 و 91� و در حدیث دیگرى از امام صادق (ع) آمده استكه فرمود:� و لقد خرجن نساء من العفاف الى الفجور ما اخرجهن الا قلة تهیئةازواجهن!�: زنانى از جاده عفت خارج شدند و علتى جز این نداشت كه مردانآنها به خودشان نمى رسیدند" �مكارم الاخلاق، صفحه 107 .